Logopeda szkolny

Godziny pracy logopedy:

Poniedziałek – 12.00 – 17.30
Środa – 13.00 – 17.00
Piątek – 12.00 – 17.30

Logopeda szkolny – Joanna Szczerbiak

Konsultacje dla rodziców:

Konsultacje umawiane są indywidualnie (po wcześniejszym umówieniu się)  – gabinet logopedyczny, parter pok. 2. Jeżeli mają Państwo pytania lub wątpliwości, służę radą i pomocą.

Joanna Szczerbiak

Cele zajęć logopedycznych:
  • kształtowanie prawidłowej mowy poprzez korygowanie zaburzeń w zakresie strony fonetycznej, leksykalnej, gramatycznej;
  • rozwijanie sprawności językowej i komunikacyjnej;
  • usprawnienie pracy artykulatorów,
  • wzmocnienie samooceny dziecka i chęci pokonywania przez nie trudności;
  • wspieranie ogólnego rozwoju dziecka (rozwijanie słownictwa czynnego i biernego; wyobraźni, koordynacji wzrokowo–słuchowo–ruchowej, pamięci, myślenia, orientacji przestrzennej).
Formy pracy:
  • terapia indywidualna, grupowa.
Metody
  • Ćwiczenia ortofoniczne – wszelkiego rodzaju ćwiczenia, które doskonalą funkcjonowanie mechanizmów mowy.
  • Metoda wyjaśniania położenia narządów mowy – polega na objaśnianiu, jak ułożyć artykulatory, np. aby uzyskać prawidłowe brzmienie głoski.
  • Kontrola wzrokowa (metoda wzrokowa) – polega na demonstrowaniu przed lustrem układu języka i warg podczas wymawiania głoski, dziecko obserwując stara się naśladować ruch artykulatorów.
  • Metoda przekształceń artykulacyjnych – polega na wymawianiu prawidłowej głoski, równocześnie wykonując z góry ustalone ruchy narządów artykulacyjnych, prowadzi to do uzyskania nowej, wcześniej źle realizowanej głoski.
  • Metoda mechaniczna – polega na używaniu urządzeń wspomagających dla uzyskania czysto brzmiących głosek.
  • Ćwiczenia autokontroli słuchowej – służą do kształtowania umiejętności odróżniania (przez pacjenta) słuchem własnych wadliwych wymówień od wymówień prawidłowych.
  • Ćwiczenia kinestezji artykulacyjnej – kinestezja artykulacyjna jest to czucie ułożenia narządów mowy właściwego poszczególnym głoskom.
  • Metoda dotyku i czucia skórnego – polega na uczulaniu miejsc artykulacji, dotykaniu dłonią szyi (aby wyczuć wibracje wiązadeł głosowych w krtani), dotykaniu skrzydełek nosa (chcąc wyczuć napięcie i delikatną wibrację podczas artykulacji głosek nosowych), czuciu skórnym na dłoni (co pozwala wyczuć stopień zbliżenia narządów mowy, szerokości szczeliny, siły wypływu strumienia powietrza, czy ustnego lub nosowego toru jego wypływu).
Dzieci korzystają z pomocy logopedy w czasie pobytu w szkole. Zajęcia, zwykle grupowe (zespoły 2-, 3-osobowe) odbywają się co tydzień lub co dwa tygodnie. Jest to spowodowane bardzo dużą liczbą dzieci z wadą i zaburzeniem mowy. W niektórych przypadkach, przy nasilonym zaburzeniu lub poważnej wadzie mowy, zajęcia prowadzone są indywidualnie.
W bieżącym roku szkolnym z terapii logopedycznej w szkole korzysta 50 dzieci.

Dziecko przynosi na zajęcia logopedyczne zeszyt lub teczkę ze wszystkimi przekazanymi ćwiczeniami (są przydatne do powtórek i utrwalania w domu). W zeszycie m. in. zapisywane są lub wklejane instrukcje, np. prawidłowej artykulacji, wskazówki dla rodziców dotyczące przebiegu ćwiczeń.

Właściwa terapia logopedyczna uwzględnia, oprócz ćwiczeń kształtujących, prawidłową artykulację i ćwiczenia rozwijające mowę, ćwiczenia oddechowe, fonacyjne (głosowe) i usprawniające funkcjonowanie artykulatorów (tzw. „gimnastykę buzi i języka”). Ze względu na to, że większość dzieci objętych opieką logopedyczną, to dzieci w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym, zajęcia mają formę zabawową, aby je uatrakcyjnić logopeda wykorzystuje wiele różnorodnych pomocy logopedycznych, itp.:

  • karty logopedyczne,
  • gry i loteryjki logopedyczne,
  • układanki obrazkowo-wyrazowe, sylabowe,
  • domina obrazkowe, obrazkowo – wyrazowe,
  • kolorowe ilustracje, historyjki obrazkowe,
  • wierszyki, bajki logopedyczne,
  • pomoce do ćwiczeń oddechowych: baloniki, piłeczki, rurki, piórka, wiatraczki, itp.

Mimo stosowania metod zabawowych, ćwiczenia mające na celu likwidowanie wad i zaburzeń mowy mogą być dla niektórych dzieci nużące i wyczerpujące, aby temu zapobiec logopeda często zmienia aktywność dziecka.

Dzieci uczęszczające na zajęcia logopedyczne gromadzą w teczkach materiały z zajęć, dzięki temu mogą je powtarzać i utrwalać w domu. Ze względu na dłuższy odstęp czasowy między kolejnymi zajęciami niezbędne jest systematyczne kontynuowanie ćwiczeń w domu. Ćwiczenia z dzieckiem powinna przeprowadzać osoba dorosła z poprawną wymową, aby dziecko otrzymywało prawidłowy wzorzec.

W terapii logopedycznej obowiązuje zasada stopniowania trudności, czyli zaczynamy od ćwiczenia głosek łatwiejszych i stopniowo przechodzimy do trudniejszych. Wymaga to sporo czasu, cierpliwości oraz wysiłku od osób uczestniczących w terapii, a szczególnie od dziecka.

Systematyczny udział w zajęciach, cierpliwe, wytrwałe i rzetelnie prowadzone ćwiczenia, a także współpraca logopedy z rodzicami przynoszą oczekiwany efekt – prawidłową mowę.

Efekty podejmowanych działań terapii logopedycznej:
  • Dzieci nabywają umiejętność prawidłowego gospodarowania oddechem – potrafią wydłużać fazę wdechu i wydechu oraz prawidłowo regulować siłę powietrza wykorzystując przy tym różnorodne materiały (słomki, kartoniki, balony, itp.).
  • Wykorzystują prawidłowy tor oddechowy (przeponowo–brzuszny), który pozwala właściwie gospodarować oddechem.
  • Prawidłowo reagują na różnorodne dźwięki w sposób werbalny i niewerbalny.
  • Potrafią łączyć mowę z odpowiednim ruchem oraz tempem i rytmem, wykorzystując zabawy logorytmiczne.
  • Rozpoznają i naśladują usłyszane dźwięki, kojarzą dźwięk z odpowiednim obrazem, gestem i mimiką.
  • Znają podstawowe zasady higieny głosu – mówienie umiarkowanym głosem, nienadwyrężanie wiązadeł głosowych, oddychanie odpowiednim torem (wdech – ustami, wydech – nosem) itp.
  • Wykonują prawidłowo ćwiczenia usprawniające aparat mowy: ćwiczenia fonacyjne i emisyjne na poszczególnych samogłoskach.
  • Znają i potrafią ułożyć artykulatory (język, wargi, usta, żuchwę) do realizacji poszczególnych głosek.
  • Usprawniają artykulatory, zwiększają ich ruchomość, celowość ruchów, umiejętność przechodzenia z jednego układu artykulacyjnego w drugi do realizacji ćwiczonych dźwięków i głosek.
  • Potrafią właściwie wykonywać ćwiczenia relaksacyjne i rozluźniające, które niwelują nadmierne napięcie mięśni, szczególnie mięśni aparatu mowy.
  • Dokonują analizy i syntezy słuchowo–wzrokowej wyrazu, prawidłowo sylabizują i głosują, prawidłowo wybrzmiewają ćwiczone dźwięki.
  • Utrwalają wymowę ćwiczonych dźwięków i głosek w izolacji, logotomach, sylabach, wyrazach i zdaniach.
  • Doskonalą uwagę słuchową poprzez ćwiczenia różnicowania, naśladowania dźwięków zwierząt oraz odgłosów z otoczenia.
  • Rozwijają sprawność słuchu fonematycznego, zwiększają wrażliwość na poprawność artykulacyjną wypowiedzi,
  • Doskonalą dużą i małą motorykę, myślenie przyczynowo–skutkowe podczas układania i opowiadania historyjek obrazkowych.
  • Usprawniają technikę czytania i pisania, wzbogacają słownictwo, obcują z literaturą dla dzieci.
  • Kształtują umiejętność odpowiadania i budowania pytań.
  • Potrafią samodzielnie układać krótkie opowiadania, przez co rozwijają umiejętność językową i wzbogacają własny słownik.
Apel do Rodziców, aby w uzasadnionych przypadkach:
  • odbyli konsultację ortodontyczną w celu dokonania korekcji wad zgryzu u dziecka;
  • odbyli konsultację chirurgiczną ze względu na liczne przypadki ankyloglosji wśród dzieci (niewłaściwej długości wędzidełka podjęzykowego), co ogranicza ruchy języka, prowadzi do utrwalenia niewłaściwego wzorca ssania i połykania, co powoduje wadę wymowy;
  • regularnie wykonywali z dzieckiem zalecone do domu ćwiczenia, utrwalające nową ruchomość języka, w celu wypracowania prawidłowego ułożenia, nowego nawyku, co poprawi swobodę ruchów języka i będzie doskonalić jego precyzję;
  • motywowali własne dzieci do organizowania zabaw logopedycznych w domu, rozwijając wyobraźnię dziecka, zachęcali, by dziecko samo je inicjowało w domu, np. z młodszym rodzeństwem, w celu utrwalenia prawidłowej artykulacji, usprawnienia pracy artykulatorów;
  • wzmacniali samoocenę dzieci i rozbudzali chęć pokonywania trudności w kształtowaniu prawidłowej mowy;
  • uczestniczyli w rozwijaniu sprawności językowej i komunikacyjnej (rozwijali słownictwo czynne i bierne, koordynację wzrokowo-słuchowo-ruchową, pamięć, myślenie, orientację przestrzenną);
  • dbali, by dzieci miały poczucie odniesionego sukcesu i chętnie uczestniczyły w zajęciach logopedycznych.

Ćwiczenia w domu powinny odbywać się możliwie często, najlepiej przed lustrem. Kontrola wzrokowa ułożenia i ruchów narządów mowy ułatwia dziecku pokonywanie trudności artykulacyjnych. Pracę z dzieckiem należy rozpoczynać ćwiczeniem oddechowym, ponieważ wyrobienie właściwego toru oddechowego, wydłużenie wydechu, a także usprawnianie mięśni, np. warg, języka czy policzków oraz ćwiczenie fonacji w znacznym stopniu wpływa na wyrazistość i poprawność mowy.

W przypadku małych dzieci stosujemy metody zabawowe. Czasami warto do doskonalenia artykulacji wykorzystać codzienne czynności, np. przygotowywanie posiłku, zakupy, wspólną zabawę.
Starajmy się wyrobić w dziecku „czujność” artykulacyjną. W czasie swobodnych rozmów możliwie często zwracajmy uwagę na poprawne wymawianie ćwiczonej głoski w wypowiadanych wyrazach. W ten sposób dążymy do tego, aby samo zaczęło zauważać i poprawiać swoje błędy artykulacyjne. Możemy wówczas mówić o sukcesie!
W czasie choroby np. silnego przeziębienia lub infekcji dróg oddechowych rezygnujemy z ćwiczeń!

Czasami musimy uzbroić się w cierpliwość, aby osiągnąć cel, czyli prawidłową wymowę. W niektórych przypadkach dzieci korzystają z pomocy logopedy kilka lat (do ćwiczeń mowy dołączają wówczas ćwiczenia pisania, czytania, prawidłowej dykcji czy ćwiczenia ortograficzne). Warto jednak podjąć ten wysiłek, aby pomóc dziecku i zapobiec ewentualnym niepowodzeniom szkolnym.
Pamiętajmy o nagradzaniu dziecka częstymi pochwałami i miejmy świadomość, że nabywanie umiejętności prawidłowej mowy to dla niego olbrzymi wysiłek.